Kawah Ijen vulkaan

De Kawah Ijen vulkaan, of Gunung Ijen zoals hij bij de Indonesiërs heet, ligt in het oosten van het eiland Java. Het ligt op ongeveer één uur rijden het plaatsje Ketapank waar vanuit je met de ferry naar Bali kunt. De Ijen vulkaan is minder bekend dan bijvoorbeeld de Bromo vulkaan, maar zeker de moeite waard om te bekijken en ook weer totaal anders dan Bromo. In de Ijen vulkaan ligt een één kilometer breed turquoisegekleurd meer waarvan je ongetwijfeld foto’s zult zien wanneer je in Indonesië bent.

De Ijen Krater

De Ijen krater is een rustige, maar nog altijd actieve vulkaan. Met zijn indrukwekkende afmetingen (2368m) en turquoise meer is de krater een van de meest bezochte natuurverschijnselen van Oost- Java. Deze krater ligt in een groter vulkanisch gebied, of 'caldera'.

Vliegtuigen naar Jakarta of Bali proberen altijd een tourtje te maken over de Ijen om de nieuwe toeristen te imponeren. En dat lukt. Bezoekers zijn bereid zes uur te reizen om deze dampende krater van dichtbij te zien.

Ijenplateau

De krater ligt op het Ijen plateau in het centrum van het Ijen Merapi-Mealang Reservaat. De Ijen heeft nog twee broertjes. De Gunung Merapi van 2800 meter ligt in het noordenoosten en de 3332 meter hoge Gunung Raung in het zuidwesten. In het westen liggen de koffieplantages met hier en daar een dorpje. Het gebied is mooi en ongerept maar ook rotsachtig en moeilijk te bewandelen. De meeste bezoekers komen daarom alleen voor een tocht naar de krater Ijen.

Kratermeer

De klim naar de krater is redelijk licht en duurt een anderhalf uur. Het is absoluut de moeite waard. Bovenop de hoogste top heb je een adembenemend uitzicht over Java. Je zit zelfs boven de wolken! Een klein stukje naar beneden kom je uit bij het prachtige zwavelmeer. Dit meer heeft alles wat je van een echt kratermeer verwacht.

Het water is felgroen en borrelend en boven het water hangen dikke rookpluimen. Deze dampen kunnen wel erg op je adem slaan. Je hoeft de krater gelukkig niet voor zonsopgang te bezoeken, wat wel het geval is bij die ander bekende vulkaan Bromo. Maar eerlijk is eerlijk, in de vroege ochtend is het uitzicht wel het allermooiste.

De zwaveldragers

Niet alleen de krater van Ijen zelf is bijzonder om te bezoeken. Ook de activiteit in de krater is indrukwekkend; de zwaveldragers. In de krater wordt namelijk zwavel gewonnen. Grote keramische pijpen lopen langs de kraterwand omhoog en vangen de ontsnappende zwavelgassen, die condenseren en zich onderaan de leiding ophopen tot grote, gele plakken zwavel.

Deze plakaten worden vervolgens in stukken gebroken, in manden geladen en uit de krater gedragen door lokale, mannelijke Javanen. Een steil, rotsachtig pad leidt de mannen uit de krater, terwijl de giftige zwaveldampen continue opblijven stijgen uit de krater, en de mannen niets meer dan een zakdoek voor hun mond hebben. Het werk eindigt niet bovenaan de kraterrand. In totaal lopen de mannen ruim 3 kilometer naar een suikerfabriek onderaan de vulkaan, soms wel met honderd kilo zwavel op hun nek. Dagelijks kunnen de mannen de route twee keer lopen, tegen een loon dat gelijk staat aan zo'n 10 dollar per dag.

Bezoek deze uitzonderlijke omgeving en geniet van het schouwspel, maar respecteer ook het enorm zware werk dat deze mannen doen. De mannen zijn altijd vriendelijk, en zijn bereid tot een foto. Dus schiet dat kiekje, probeer zelfs eens hoe zwaar de manden zijn die de mannen naar beneden brengen, maar stel er wel wat tegenover! In ruil vragen ze 100 Rp, dat is nog geen tien cent. Een sigaret vinden ze ook prima...

Je kunt de route omhoog starten aan de oost- of westkant. Deze laatste is populairder omdat de reis vanuit het westen naar het reservaat veel leuker is. Je start dan in het kleine plaatsje Wonosari, vlakbij Bondowoso. Een smalle weg vol kuilen en haarspeldbochten voert je door dichte bossen met casuarina- en pijnbomen en eindeloze koffievelden. Als je de krater via de oostkant wilt beklimmen bereik je het reservaat via de weg van Banyuwangi. Beide routes duren minimaal zes uur.

Tweede optie: vanaf de dichtstbij zijnde weg naar de rand van de Kawa Ijen vulkaan. Het is een stevige wandeling via een goed maar erg steil pad. Je doet hier ongeveer een uur over. Onderweg kun je mannen tegenkomen met twee grote manden aan een stok op de schouder die daar vier dagen per week werken om zwavel te winnen uit de vulkaan. Deze manden gevuld met zwavel wegen tot wel 100 kg. De zwavel wordt onder erbarmelijke omstandigheden gedolven en via smalle paadjes langs de kraterwand naar boven gedragen. Per kilogram verdienen deze mensen 600 rp, wat ongeveer neerkomt op 0,05 ct per kg. Vergelijk je dit met ander werk in Indonesië dan is dit nog goed betaald. De mannen verkopen ook souvenirs die ze gemaakt hebben van het zwavel om wat extra’s bij te verdienen aangezien zwavel in de vorm van een schildpad meer oplevert :). De meeste tours vertrekken om vier uur s’ morgens zodat je vlak na zonopkomst de vulkaan kunt bekijken. Op dit moment van dag zijn er nog weinig wolken en heb je een beter uitzicht op het meer en de actieve vulkaan.

Minder bekend is dat in de Kawah Ijen vulkaan ook het mysterieuze “blue fire” te zien is. Dit blauwe vuur, dat zich nog het beste laat omschrijven als een gigantische gaspit, is alleen in de nacht te zien en blijft voor de meeste Ijen bezoekers dan ook onontdekt. Tours worden in de meeste reisgidsen niet beschreven, waarschijnlijk omdat het niet geheel zonder risico is. Zo gaan er verhalen over een Fransman die is omgekomen bij het afdalen van de vulkaan. Dit moet wel enigszins genuanceerd worden, want de Fransoos was op eigen gelegenheid 's nachts in de vulkaan afgedaald. Niet verstandig dus zonder gids. Een veiligere optie voor de afdaling midden in de nacht is met begeleiding, maar het blijft niet zonder gevaar. Het is wel absoluut een unieke ervaring! Bij de beter georganiseerde tours worden ook gasmaskers aangeboden, anders moet je het doen met je eigen sjaal die je voor je mond kunt houden tegen de zwaveldampen.

Tijdens de afdaling in de Ijen vulkaan kom je mannen tegen die hier s’ nachts zwavel mijnen en met een grote fakkel voorop hun mand de berg beklimmen of afdalen. Om dit van een afstandje te zien is op zijn minst bijzonder! Onvoorstelbaar hoe ze het voor elkaar krijgen de manden te vervoeren over een pad wat eigenlijk geen pad is. Hoe dieper je in de vulkaan afdaalt, hoe groter en beter ook het “blue fire” zichtbaar wordt. Naarmate je verder afdaalt, worden de omstandigheden ook gevaarlijker. Grote zwavelwolken worden door de wind heen en weer verplaatst en zonder masker wil je hier niet in belanden. Zwavel dampen slaan namelijk op je adem en ogen. De gemiddelde levensverwachting van zwaveldragers op de Kawa Ijen vulkaan op Java is 40 jaar. Elke dag lopen deze mannen met manden van zo'n 80 kilo gevuld met brokken zwavel de berg op en af, hierbij niet gehinderd door de penetrante zwavellucht.

Aan het einde van deze trip bekijk je de zonskopkomst en kun je zodra het licht begint te worden lekker naar beneden wandelen. Je ziet dan ook de mensen van de “normale” tour zich een weg omhoog bikkelen naar de rand van de vulkaan.

Op de top van de vulkaan kan het ‘s morgens flink waaien en koud zijn. Kleed je dus in laagjes die je uit en aan kunt doen en zorg dat je wat aan hebt dat de wind tegen kan houden.Een sjaal is onmisbaar, zowel voor de dampen als voor de kou in je nek bovenaan de kraterwand.

overzicht inhoud